Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι μια διαταραχή ψυχικής υγείας που επηρεάζει τον τρόπο που σκέφτεστε και αισθάνεστε για τον εαυτό σας και τους άλλους, προκαλώντας προβλήματα στην καθημερινή σας ζωή. Περιλαμβάνει θέματα αυτοεικόνας, δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς και ένα μοτίβο ασταθών σχέσεων.
Με την οριακή διαταραχή προσωπικότητας, έχετε έντονο φόβο εγκατάλειψης ή αστάθειας και μπορεί να δυσκολεύεστε να ανεχτείτε τη μοναξιά. Ωστόσο, ο ακατάλληλος θυμός, η παρορμητικότητα και οι συχνές εναλλαγές της διάθεσης μπορεί να απομακρύνουν τους άλλους, παρόλο που επιθυμείτε να έχετε μακροχρόνιες σχέσεις αγάπης και στοργής.
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας αρχίζει συνήθως από την πρώιμη ενήλικη ζωή. Η κατάσταση φαίνεται να χειροτερεύει στη νεαρή ενήλικη ζωή και μπορεί σταδιακά να βελτιώνεται με την ηλικία.
Εάν έχετε διαγνωσθεί με οριακή διαταραχή προσωπικότητας, μην αποθαρρύνεστε. Πολλοί άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου με θεραπεία και μπορούν να μάθουν να ζουν ικανοποιητικές ζωές.
Συμπτώματα
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας επηρεάζει το πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας, πώς σχετίζεστε με τους άλλους και πώς συμπεριφέρεστε.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Έντονος φόβος εγκατάλειψης, που φτάνει ακόμη και σε ακραία μέτρα για να αποφύγει τον πραγματικό ή φανταστικό αποχωρισμό ή την απόρριψη
- Ένα μοτίβο ασταθών έντονων σχέσεων, όπως το να εξιδανικεύετε κάποιον τη μία στιγμή και στη συνέχεια να πιστεύετε ξαφνικά ότι το άτομο δεν ενδιαφέρεται αρκετά ή είναι σκληρό
- Ταχείες αλλαγές στην αυτογνωσία και την αυτοεικόνα που περιλαμβάνουν μετατόπιση στόχων και αξιών και το να βλέπεις τον εαυτό σου ως κακό ή σαν να μην υπάρχεις καθόλου
- Περιόδους παράνοιας που σχετίζονται με το άγχος και την απώλεια επαφής με την πραγματικότητα, που διαρκούν από λίγα λεπτά έως μερικές ώρες
- Παρορμητική και επικίνδυνη συμπεριφορά, όπως τζόγος, απερίσκεπτη οδήγηση, επικίνδυνο σεξ, σπατάλη χρημάτων, κραιπάλη ή κατάχρηση ναρκωτικών, ή σαμποτάζ της επιτυχίας με την ξαφνική παραίτηση από μια καλή δουλειά ή τον τερματισμό μιας υγιούς σχέσης
- Αυτοκτονικές απειλές ή συμπεριφορές ή αυτοτραυματισμοί, συχνά ως απάντηση στο φόβο του χωρισμού ή της απόρριψης
- Ευρείες εναλλαγές της διάθεσης που διαρκούν από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν έντονη ευτυχία, ευερεθιστότητα, ντροπή ή άγχος
- Συνεχή συναισθήματα κενού
- Ακατάλληλος, έντονος θυμός, όπως το να χάνετε συχνά την ψυχραιμία σας, να είστε σαρκαστικοί ή πικρόχολοι ή να έχετε σωματικές συμπλοκές
Επιπλοκές
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να βλάψει πολλούς τομείς της ζωής σας. Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις στενές διαπροσωπικές σας σχέσεις, την εργασία, το σχολείο, τις κοινωνικές δραστηριότητες και την αυτοεικόνα, με αποτέλεσμα:
- Επαναλαμβανόμενες αλλαγές ή απώλειες θέσεων εργασίας
- Μη ολοκλήρωση της εκπαίδευσης
- Πολλαπλά νομικά ζητήματα, όπως η φυλάκιση
- Σχέσεις γεμάτες συγκρούσεις, συζυγικό άγχος ή διαζύγιο
- Αυτοτραυματισμούς, όπως κοψίματα ή εγκαύματα, και συχνές νοσηλείες
- Δημιουργία κακοποιητικών σχέσεων
- Απρογραμμάτιστες εγκυμοσύνες, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τροχαία ατυχήματα και σωματικές συμπλοκές λόγω παρορμητικής και ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς
- Απόπειρα ή ολοκλήρωση αυτοκτονίας
Επιπλέον, μπορεί να έχετε και άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως:
- Κατάθλιψη
- Κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών
- Διαταραχές άγχους
- Διαταραχές πρόσληψης τροφής
- Διπολική διαταραχή
- Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
- Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD)
- Άλλες διαταραχές προσωπικότητας
Εάν παρατηρήσετε σχετικά σημάδια ή συμπτώματα σε ένα μέλος της οικογένειάς σας ή σε έναν φίλο, μιλήστε στο άτομο αυτό για να επισκεφθεί έναν γιατρό ή έναν ειδικό ψυχικής υγείας αλλά να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να αναγκάσετε κάποιον να αναζητήσει βοήθεια. Εάν η σχέση σας προκαλεί σημαντικό άγχος, ίσως θεωρήσετε χρήσιμο να επισκεφθείτε ο ίδιος έναν ψυχολόγο.
Οριακή διαταραχή προσωπικότητας
Αλίκη Κώνστα – Ψυχολόγος ΕΚΠΑ, MSc
Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία